After popular demand here’s the post in english as well;
Dimitri’s Bookbinding Corner – How much does a binding cost
Για περισσότερα άρθρα στα ελληνικά σε σχέση με τη βιβλιοδεσία επισκεφθείτε το portfolio μου.
“Ώστε είσαι λοιπόν βιβλιοδέτης, πολύ ενδιαφέρον! Αν ήθελα δηλαδή να δέσω ένα βιβλίο πόσο θα κόστιζε?”
Αυτή είναι η ερώτηση που συχνά με περιμένει όποτε σχεδόν τύχει να εξηγήσω με τι ασχολούμαι. Επειδή όμως δεν υπάρχει σαφής απάντηση αναγκάζομαι και γω να περιοριστώ σε ένα “εξαρτάται…”, οπότε ο συνομιλητής μου συνειδητοποιεί απογοητευμένος το μακροσκελές του πράγματος και άλλαζει βεβαίως θέμα.
Υπάρχει ένα ρητό στα αγγλικά: “Educate your customers”. Εάν έπρεπε να τo αποδώσω ελεύθερα, αφαιρώντας την αυστηρότητα που φαινομενικά τo διακρίνει, θα ήταν “γνώρισε καλύτερα την τέχνη σου στους ανθρώπους που την αναζητούν“. Όποιος γνωρίζει πώς και γιατί κάνει ό,τι κάνει ο τεχνίτης τότε μπορεί να κατανοήσει την αξία του αντικειμένου που παίρνει τέλος στα χέρια του.
Σε μια προσπάθεια λοιπόν ξορκισμού του αιώνιου ερωτήματος που αναφέρθηκε παραπάνω και ταλανίζει το νου των βιβλιοδετών θα μοιραστώ μαζί σας τις παραμέτρους της απαντήσεως.
Παρεκτός και αν ξέρει κανείς ακριβώς τι θέλει είναι προτιμότερο να ρωτάει “τι καθορίζει το κόστος”. Η βιβλιοδεσία, όπως κάθε έργο των χεριών, δεν έχει προκαθορισμένο κόστος. Και ο λόγος είναι γιατί εξαρτάται από αμέτρητους παράγοντες. Ποιά είναι η αξία του βιβλίου? Χρειάζεται συντήρηση? Τι τύπος βιβλιοδεσίας θα εφαρμοστεί? Τι υλικά θα χρησιμοποιηθούν? Θα υπάρχει διακόσμηση και αν ναι πόση? Τι χρόνο έχω στη διαθεσή μου? Αυτά είναι μόνο μερικά από όσα περνάνε εκείνη τη στιγμή στο μυαλό του βιβλιοδέτη. Εάν είστε σε θέση να τα προσδιορίσετε τότε εύκολα θα σας ανακοινωθεί ένα κόστος.
Αλλά ας δούμε και αντίστροφα το θέμα… Εάν πείτε, όπως κάνουν μερικοί εξαρχής και μας διευκολύνουν αρκετά την όλη διαδικασία, ότι “θέλω να διαθέσω το Χ ποσό” τότε αμέσως θα σας εξηγηθούν οι επιλογές που αντιστοιχούν σε αυτό. Απο κεί και πέρα τίθεται ζήτημα τι πιστεύει ο καθένας πως αντιστοιχεί στο ποσό που ανέφερε. Τα χειροποίητα κεφαλάρια για παράδειγμα μπορούν -ανάλογως το σχέδιο- να απαιτήσουν αρκετές ώρες από την δουλειά ενός βιβλιοδέτη. Είναι μια μικρή λεπτομέρεια μεγάλης ομορφιάς αλλά όπως γίνεται κατανοητό είναι αδύνατον μια τέτοια επιλογή να συμπεριλαμβάνεται σε μια βιβλιοδεσία των 50 ευρώ…
Και τέλoσπάντων, μιας και ανέφερα κάποιο χρονικό πλαίσιο, φτάνουμε σε κάτι σημαντικό… Είναι συχνή η περίπτωση ανθρώπων που σαν ακούσουν μια τιμή ρωτάνε “Δηλαδή πόσο σου παίρνει να το φτιάξεις;” (όχι με την έννοια του “πότε θα το πάρω;” αλλά “η τιμή αυτή ακούγεται πολύ υψηλή για κάτι που δεν απαιτεί αναρίθμητες ώρες προκειμένου να φτιαχτεί“). Η απάντηση είναι: Δεν-έχει-σημασία. Και είναι απλό γιατί δεν έχει: διότι μπορεί να χρειάζονται λίγα λεπτά να πατηθεί ένας τίτλος με φύλλο χρυσού, όμως χρειάζονται χρόνια για να καταφέρει ο βιβλιοδέτης να το κάνει σε λίγα λεπτά. Αυτό πληρώνει κανείς όταν αγοράζει κάτι φτιαγμένο στο χέρι: την ικανότητα του τεχνίτη.
Πέρα από την ικανότητα ωστόσο υπάρχει και κάτι ακόμη που διαθέτει ειδικό μεριδιό στην τιμή και συνήθως το προσπερνάει ο κόσμος, η έμπνευση. Χρειάστηκε αυτό που σας παραδόθηκε έμπνευση για την δημιουργία του; Το να παραχθεί κάτι καλαίσθητο κατά παραγγελία είναι -πιστέψτε με- δύσκολο. Επιπλέον, μια ιδέα που υλοποιείται σε μερικές μέρες μπορεί να δουλεύεται επί μήνες στο μυαλό του δημιουργού… Πώς κοστολογεί κανείς κάτι τέτοιο; Και τέλος, ένας ικανός βιβλιοδέτης είναι σε θέση να κατασκευάσει μια βιβλιοδεσία η οποία θα διαρκέσει αιώνες. Για αυτό δεν απαιτείται έμπνευση μα μεγάλη γνώση, εμπειρία και ικανότητα. Όλα αυτά όμως, που έχουν τεράστια αξία από μόνα τους, οδηγούν σε τεχνική αρτιότητα και όχι σε αισθητική (με την έννοια του έργου τέχνης). Εάν επιθυμεί κανείς ένα δημιουργικό αποτέλεσμα πρέπει να κατανοήσει πως είναι λογικό το καλοφτιαγμένο και αισθητικά ιδιαίτερο να χρεώνεται παραπάνω από το απλώς καλοφτιαγμένο.
Αυτά είχα να μοιραστώ πάνω στο δαιδαλώδες ζήτημα του κόστους. Η αλήθεια είναι πως ο κάθε βιβλιοδέτης έχει πάνω-κάτω ένα “τιμοκατάλογο” τον οποίο θα σας πει αλλά επί της ουσίας το θέμα τιμή δεν είναι ποτέ χαραγμένο σε πέτρα. Συζητήστε μαζί του τι θέλετε. Προσθέτοντας ή αφαιρώντας πράγματα από την βιβλιοδεσία σας αυξομειώνετε ανάλογα και το κόστος της.
Ως τελευταίο θα θελα να αναφέρω πως όσα έγραψα είναι καλό να μας συντροφεύουν σα σκέψεις όχι μόνο περνώντας το κατώφλι ενός βιβλιοδετείου αλλά και οποιουδήποτε εργαστηρίου γενικότερα.
Τεχνική αρτιότητα και υψηλή αισθητική από το παρελθόν και τους Sangorski and Sutcliffe. Από τις αγαπημένες μου βιβλιοδεσίες. Εικόνα από Bauman rare books.